خصلت نیایش و عبادت در جامعۀ بهائی
ان اجتمعوا بالرّوح و الرّیحان ثمّ اتلوا آیات الرّحمن بها تفتح علی قلوبکم ابواب العرفان اذاً تجدوا انفسکم علی استقامة و تروا قلوبکم فی فرح مبین.
از معابد سؤال نموده بودید که حکمتش چیست حکمتش این است که در وقت معلوم نفوس وقت اجتماع را بدانند و کل مجتمع گردند و جمیع بالاتّحاد بمناجات پردازند تا از این اجتماع الفت و اتّحاد در قلوب ازدیاد یابد.
الحمد للّه شما باعمال قول خویش را ثابت نمودید و بتأییدات الهیّه موفّق شدید و اطفال بهائی را جمع نموده در بامداد تعلیم مناجات میدهید این عمل بسیار مقبول و سبب سرور قلوب که آن اطفال هر صبح توجّه بملکوت نموده بذکر حقّ مشغول گردند و در نهایت ملاحت و حلاوت مناجات کنند.
آن اطفال بمثابۀ نهالند و این تعلیم و مناجات مانند باران که طراوت و لطافت بخشد و بمثابۀ نسیم محبّت اللّه که باهتزاز آرد.
فیالحقیقه علّت اصلی شرارتهایی که حال در اجتماع شایع است، فقدان معنویّت و روحانیّت میباشد. تمدّن مادّی عصر ما نیرو و توجّه بشر را چنان به خود معطوف داشته که مردمان عموما دیگر لزوم فراتر رفتن از قوا و شرایط حیات مادّی روزانه را احساس نمیکنند. طلب و تقاضای کافی برای آنچه که باید معنویّات و روحانیّات بنامیم و آنها را از الزامات و احتیاجات حیات جسمانی خود متمایز سازیم وجود ندارد. بنا براین بحرانهای عمومی که امروزه گریبانگیر نوع بشر است اساساً علل روحانی دارد. وجهۀ عالم و روح عصر حاضر به طور کلّی لامذهبی است. دید بشر نسبت به زندگی به قدری خام و مادّی است که نمیتواند او را قادر به ارتقا به عوالم متعالی روحانی سازد.
این است آن شرایط تیره و اسفباری که اجتماع را احاطه کرده و دین الهی در صدد بهبود و تقلیب آن است. زیرا اساس اعتقاد دینی آن احساس معنوی است که خلق را با حقّ مرتبط میسازد. این ارتباط روحانی را میتوان از طریق دعا و تفکّر به وجود آورد و حفظ نمود. به این علّت است که حضرت بهاءاللّه بر اهمّیّت دعا و مناجات شدیداً تأکید فرمودهاند. تنها قبول و عمل به موجب تعالیم الهی کافی نیست. فرد مؤمن باید مضافاً احساسات روحانی را در خود پرورش دهد، احساسی که عمدتاً میتواند از طریق دعا و مناجات کسب کند. بنا بر این، خصیصۀ دیانت بهائی همچون تمام ادیان الهی دیگر، اساساً معنوی است. هدف اصلیاش پرورش فرد و پیشرفت اجتماع از طریق کسب فضایل و قوای روحانی است. ابتدا روح انسان است که باید پرورش یابد و بهترین راه این پرورش روحانی دعا و مناجات است. احکام و شرایع طبق دیدگاه حضرت بهاءاللّه تنها وقتی حقیقتاً مؤثّر خواهد بود که حیات روحانی درونی ما تقلیب شده به کمال رسیده باشد. و گرنه دین به حدّ یک سازمانْ تنزّل یافته جسمی مرده میشود.
لذا احبّای الهی خصوصاً جوانان باید لزوم عبادت را به خوبی دریابند زیرا دعا و مناجات برای رشد روحانی آنان قطعاً ضروری و همانطور که ذکر شد اسّ اساس و هدف دین الهی است.
(ترجمهای از نامۀ مورّخ ۸ دسامبر ۱۹۳۵ صادره از جانب حضرت شوقی افندی خطاب به یکی از احبّا) [۷۱]
… شکوفایی جامعه به خصوص در سطح محلّی نیاز به بهبود قابل ملاحظهای در الگوهای رفتار دارد.… این شکوفایی شامل نیایش جمعی پروردگار است. از اینرو، برگزاری جلسات مرتّب دعا، در صورت امکان در حظیرةالقدسهای محلّی و در غیر این صورت در اماکن دیگر از جمله در منازل احبّا، برای حیات روحانی جامعه ضروری است.
(ترجمهای از پیام رضوان ۱۹۹۶ بیت العدل اعظم خطاب به بهائیان جهان) [۷۲]
رشد روحانی منبعث از عبادت فردی از طریق روابط محبّتآمیز بین احبّا در هر محل و با عبادت جمعیِ جامعه و با خدمت به امر اللّه و به همنوعان تقویت میگردد. این جنبههای گروهیِ حیات معنوی مرتبط به حکم مشرقالاذکار است که در کتاب اقدس نازل شده است.… برگزاری جلسات مرتّب دعا که به روی عموم باز است و مشارکت جوامع بهائی در پروژههای خدمات بشردوستانه تجلّیاتی از این عنصر حیات بهائی و گامی دیگر در جهت اجرای حکم پروردگار عالمیان است.
(ترجمهای از پیام مورّخ ۲۸ دسامبر ۱۹۹۹ بیت العدل اعظم خطاب به بهائیان جهان) [۷۳]
هزاران هزار نفوس که نمایانگر تنوّع نوع بشر هستند در محیطی جدّی و در عین حال روحافزا به مطالعۀ سیستماتیک آیات خلّاقۀ الهیّه مشغولند. در حالی که میکوشند تا بینشی را که بدینسان کسب کردهاند از طریق فرایندی متشکّل از عمل، تفکّر و مشورت به کار بندند، مشاهده میکنند که قابلیّتشان برای خدمت به امر الهی به سطح تازهای افزایش مییابد. این نفوس در شرایط گوناگون، در پاسخ به آن اشتیاق قلبی که هر انسان برای راز و نیاز با خالق خود دارد به عبادت همگانی قیام مینمایند، در دعا و مناجات به دیگران میپیوندند، استعدادهای روحانی را بیدار میکنند و روشی از زندگی را در پیش میگیرند که به خصیصۀ نیایش و عبادت متمایز است.
(ترجمهای از پیام رضوان ۲۰۰۸ بیت العدل اعظم خطاب به بهائیان جهان) [۷۴]
دعوت این مشتاقان از بهائیان آن است که مساعی جامعهسازی را که با پشتکار به آن مشغولند به منزلۀ الگوی جدیدی از نحوۀ اجتماع نوع انسان مشاهده نمایند.… از جمله اجزای اساسی این الگو جلسات دعا و مناجات میباشد که جنبهای جمعی از حیات روحانی و ابعادی از مفهوم مشرقالأذکار است. تشکیل این جلسات فرصت گرانبهایی برای شما عزیزان فراهم میسازد تا نه تنها به نیایش و ستایش پروردگار یکتا پرداخته عنایات او را در زندگی خود سائل شوید بلکه قوای روحانی نهفته در دعا و مناجات را با دیگر شهروندان شریف آن آب و خاک نیز در میان گذارید، پاکی و اصالت نیایش را به آنان بازگردانید، موجب افزایش ایمان و اطمینان به تأییدات الهی در قلوب هموطنان عزیزتان شوید، انگیزۀ خدمت به اجتماع، به وطن و به نوع بشر را در خود و در آنان قویّتر سازید و مشوّق استقامت سازنده در راه عدالت و انصاف گردید.
دوستان عزیز و محبوب، جلسات دعا و مناجات در آن سرزمین مقدّس، در هر شهر، در هر محلّه، و در هر ده و قصبه، و دسترسی بیشتر دوستان و آشنایان به مناجاتهای بهائی، شما عزیزان را قادر میسازد تا بیش از پیش با برادران و خواهران روحانی خود در سراسر عالم در انتشار نور اتّحاد سهیم باشید. پس بدین سان و تا سر حدّ امکان بکوشید و بذرهای مشارق اذکار آینده و ملحقات عامّ المنفعهاش را بیافشانید و هزاران هزار شمع نورانی در مقابل تاریکی ظلم و عدوان برافروزید.
(پیام مورّخ ۱۸ دسامبر ۲۰۱۴ بیت العدل اعظم خطاب به احبّای ایران) [۷۵]
پیگیری سیستماتیک نقشه در همۀ ابعادش موجب پیدایش الگویی از تلاش جمعی است که از جمله ویژگی آن نه فقط تعهّد به خدمت بلکه گرایش به عبادت و نیایش میباشد. شدّت یافتن فعّالیّتهای لازم در پنج سال آینده جنبۀ نیایشیِ حیات را در بین کسانی که در محدودههای جغرافیایی در سراسر جهان دوش به دوش یکدیگر خدمت میکنند غنی خواهد ساخت. این فرایند غنیسازی هماکنون بسیار پیشرفته است. ملاحظه فرمایید که به عنوان مثال جلسات نیایش و دعا چگونه جزئی جداناپذیر از حیات جامعه شده است. جلسات دعا فرصتی است که هر فردی میتواند با ورود به آن از نفحات روحانی مستفیض گردد، حلاوت دعا را تجربه نماید، در کلام خلّاق الهی تأمّل کند و با بال و پرِ روح پرواز نموده به راز و نیاز با محبوب یکتا پردازد. در این جلسات است که احساس دوستی و همدلی ایجاد میشود به خصوص ضمن گفتگوهای متعالی روحانی که طبعاً در چنین مواقعی پیش میآید و از طریق آن ”مداین قلوب“ فتح میشود. با تشکیل جلسهای برای دعا که در آن بزرگسالان و کودکان از هر پیشینهای میتوانند شرکت کنند، روح مشرق الاذکار در محلّه تجلّی مینماید. گسترش خصلت دعا در یک جامعه بر ضیافت نوزدهروزه اثر میگذارد و در دیگر اوقاتی که دوستان دور هم جمع میشوند نیز احساس میگردد.
(ترجمهای از پیام مورّخ ۲۹ دسامبر ۲۰۱۵ بیت العدل اعظم خطاب به کنفرانس هیئتهای مشاورین قارّهای) [۷۶]