گزیده‌ای از آثار

گزیده‌ای مختصر از آثار بهائی در ارتباط با موضوع نظم اداری بهائی.

نظم اداری اساساً با آن‌چه انبيای سَلَف وضع فرموده‌اند متفاوت است، زيرا حضرت بهاءالله به نفسه اصولش را بيان و تأسيساتش را استوار و مبيّن کلمه‌اش را معين فرموده‌اند و به هيئتی که مأمور تکميل و تنفيذ احکام شرعيه‌اش بوده اختيارات لازم عنايت کرده‌اند و اين جمله خود رمز قوّت امرالله و ما به الامتيازش از ساير اديان و ضامن حفظ و وقايتش از انشقاق و تجزّی است.

بايد دانست که حضرت بهاء الله فقط روحی جديد در کالبد بی‌جان عالم امکان ندميده و فقط کلّياتی را از اصول عمومی بيان ننموده و فقط فلسفۀ مخصوصی را عرضه نفرموده است. بلکه علاوه بر آن‌ها حضرت بهاءالله و بعد از ايشان حضرت عبدالبهاء به وضوح تمام يک سلسله قوانينی را وضع و مؤسسات مشخصی را ايجاد کرده و آنچه را که لازمۀ تأسيس يک مجتمع منظم الهی است بيان فرموده‌اند و چنين امری در اديان گذشته هرگز سابقه نداشته است. به عبارت ديگر آن دو نفس مقدس برای تحقق نوايای عاليه‌ای که موعود انبيای سلف و کانون الهام صاحب‌دلان و شاعران قرون پيشين بوده تنها به تعيين جهت و مسير کلی قناعت نورزيده.

مادام که اين نظم هنوز در مرحلۀ طفوليت است زنهار که نفسی در ادراک کيفيتش به خطا رود و يا از اهميتش بکاهد يا مقصدش را دگرگون جلوه دهد. صخره‌ای که اين نظم اداری بر آن استوار است، مشيّت ثابتۀ الهيه برای عالم انسانی در عصر حاضر است. منبع الهامش، نفس حضرت بهاءالله است. حامی و مدافعش، جنود مجنّدۀ ملکوت ابهی است. ظهور و نشو و نمايش، نتيجۀ اهراق دم لااقلّ بيست هزار شهدائی است که حيات خويش را در اين سبيل نثار نموده‌اند. محوری که مؤسساتش حول آن طائف، مضامين محکمۀ الواح وصايای حضرت عبدالبهاء است. مبادی اساسيه‌اش حقايقی است که مُبيّن مصون از خطای آيات الهی در خطابات مبارکۀ خويش در غرب بيان فرموده است. احکامی که برای اداره‌اش وضع گرديده و وظائفش را تحديد می‌نمايد، صريحاً در کتاب اقدس نازل شده است. مقرّی که مشروعات روحانيه و خيريه و اداريه‌اش حول آن مجتمع می‌باشد، مشرق الاذکار و متفرعات آن است. ارکانی که سلطه‌اش مستظهر بدان است، دو مؤسسۀ ولايت امرالله و بيت العدل اعظم است. مقصد اصلی و ضمنی که محرک آن است، استقرار نظم بديع جهان آرائی است که شالودۀ آن‌ را حضرت بهاءالله بنيان نهاده. روشی که بکار می‌رود و موازينی را که القاء می‌نمايد، آن‌ را نه به شرق متمايل می‌سازد و نه به غرب، نه به يهود و نه به غير آن، نه به فقير و نه به غنی، نه به سفيد و نه به سياه. شعارش؛ وحدت عالم انسانی، عَلَمش؛ صلح اعظم، سرانجامش؛ حلول دوره ذهبی هزار ساله، يعنی يومی که سلطنت‌های عالم به سلطنت الهيّه که سلطنت حضرت بهاءالله است مبدّل گردد.

خداوند مقرر فرموده است که در هر شهری، بیت‌العدل برقرار شود و در آن مشاورانی به تعداد بهاء (۹ نفر) گرد آیند، و اگر شمار آنان از این عدد بیشتر باشد نیز اشکالی ندارد. باید خود را چنان بدانند که به بارگاه حضور خداوند، متعال و بلندمرتبه، داخل می‌شوند و حضوری را می‌نگرند که غایب از نظر است. شایسته است که آنان در میان مردم، امینان رحمان باشند و خود را حافظان برگزیده از سوی خداوند برای همۀ ساکنان زمین بدانند. بر ایشان لازم است که با یکدیگر مشورت نمایند و برای خاطر خدا، منافع بندگانش را همان‌گونه که منافع شخصی خود را می‌نگرند، رعایت کنند و آنچه را شایسته و برازنده است برگزینند. این است فرمان پروردگار شما. مبادا آنچه در لوح او به روشنی نازل شده است را کنار گذارید. ای صاحبان بصیرت، از خدا بترسید.

فهذه المحافل الرّوحانيّة مؤيّدة بروح الله و حاميها عبدالبهآء و ينشر جناحه عليها فهل من موهبةٍ اعظم من هذا وهذه المحافل الرّوحانيّة سرجٌ نورانيّة و حدائق ملکوتيّة ينتشر منها نفحات القدس علی الآفاق و يشرق منها انوار العرفان علی الأمکان و يسری منها روح الحيات علی کلّ الجهات و هی اعظم سبب لترقّی الأنسان فی جميع الشّئون و الأحوال. (خداوند، تأیید کنندۀ این محافل روحانیه است. عبدالبهاء حامی آنها بوده و در زیر بال خود آنها را حفظ می‌کند. آیا موهبتی بیش از این وجود دارد؟ این محافل روحانیه، چراغ‌های نورانی هستند. باغ‌های ملکوتی هستند. از سوی آن‌ها، نسیم‌های پاکی بر همۀ آفاق مرور کرده و انوار عرفان بر اهل امکان می‌تابد و روح حیات در هر سو جریان می‌یابد. در همۀ شئون و احوال، آن‌ها عظیم‌ترین عامل ترقی انسان هستند.)

مذاکرات به تمامها محصور در امور روحانيه باشد که تعلق به ادارۀ تربيت نفوس و تعليم اطفال و اعانۀ فقرا و اعانۀ ضعفای جميع فِرَق عالم و مهربانی به کل امم و نشر نفحات‌الله و تقديس کلمة‌الله دارد. در اين خصوص و اجرای اين شروط چون همت نمايند تأييد روح‌القدس رسد و آن مجمع مرکز سنوحات رحمانيه گردد و جنود توفيق هجوم کند و هر روز فتوحی جديد حاصل شود.

اول فريضۀ اصحاب شور، خلوص نيت و نورانيت حقيقت و انقطاع از ماسوی‌الله و انجذاب به نفحات الله و خضوع و خشوع بين احباء و صبر و تحمل بر بلاء و بندگی عتبه ساميهء الهيه است و چون به اين صفات موفق و مؤيد گردند، نصرت ملکوت غيب ابهی احاطه نمايد. بايد به نوعی مذاکره و مشاوره کرد که اسباب کدورتی و اختلافی فراهم نيايد و آن اين است حين عقد مجلس هر يک به کمال حرّيّت رأی خويش را بيان و کشف برهان نمايد. اگر ديگری مقاومت می‌کند، ابداً او مکدر نشود زيرا تا بحث در مسائل نگردد رأی موافق معلوم نشود و بارقۀ حقيقت، شعاع ساطع از تصادم افکار است. در نهايت مذاکره، اگر اتّفاق آراء حاصل گردد، فنعم المراد و اگر معاذ الله اختلاف حاصل شود به اکثريت آراء قرار دهند.

اول شرط، محبت و الفت تام بين اعضاء آن انجمن است که از بيگانگی بيزار گردند و يگانگی حضرت پروردگار آشکار کنند؛ زيرا امواجِ يک بحرند و قطراتِ يک نهر، نجوم يک افق‌اند و اشعۀ يک شمس، درختان يک بوستانند و گل‌های يک گلستان و اگر وحدت حال و يگانگی بی‌ملال در ميان نيايد، آن جمع پريشان گردد و آن انجمن بی‌ سر و سامان. و شرط ثانی آن است که رئيسی به جهت آن محفل، اعضای انجمن بالاتّحاد انتخاب کنند و دستور العمل و نظامی به جهت اجتماع و مذاکره قرار دهند و آن دستور العمل و نظام در تحت اداره و محافظه و حمايت رئيس باشد و تنفيذ نمايد و اعضاء محفل بايد در نهايت اطاعت و انقياد باشند. مکالمۀ حشو و زوائد در آن محفل نگردد و اعضاء در حين ورود توجه به ملکوت اعلی کنند و طلب تأييد از افق ابهی و در نهايت خلوص و وقار و سکون و آداب در انجمن قرار يابند و به نهايت ادب و ملايمت کلام و اهميت خطاب به بيان آراء پردازند در هر مسئله‌ئی تحری حقيقت کنند، نه اصرار در رأی، زيرا اصرار و عناد در رأی منجر به منازعه و مخاصمه گردد و حقيقت مستور ماند. ولی اعضای محترمه بايد به نهايت آزادگی، بيان رأی خويش نمايند و ابداً جائز نه که نفسی تزييف رأی ديگری نمايد، بلکه به کمال ملايمت بيان حقيقت کند و چون اختلاف آراء حاصل شود رجوع به اکثريت آراء کنند و کل اکثريت را مطيع و منقاد گردند و ديگر جائز نه که نفسی از اعضاء محترمه بر قرار اخير چه در خارج و چه در داخل اعتراض نمايد و يا نکته گيرد ولو مخالف صواب باشد زيرا اين نکته‌گيری سبب شود که هيچ قراری استقرار نيابد. باری هر کاری که به الفت و محبت و خلوص نيت فيصل شود، نتيجه‌اش انوار است و اگر ادنی اغبراری حاصل شود نتيجه‌اش ظلمات فوق ظلمات است .... چون چنين گردد آن انجمن، انجمن الهی است و الّا سبب برودت و کدورت عالم شيطانی .... در اين خصوص و اجراء اين شروط چون همت نمايند تأييد روح القدس رسد و آن مجمع، مرکز سنوحات رحمانيه گردد و جنودِ توفيق هجوم کند و هر روز فتوحی جديد حاصل شود.

وظایف کسانی که دوستان با آزادی و وجدان کامل ایشان را به عنوان نمایندگان خود انتخاب کرده‌اند، کم‌تر از تعهدات کسانی که آنان را برگزیده‌اند، حیاتی و الزامی نیست. هدف این افراد دیکته کردن نیست، بلکه مشورت است و نه تنها در میان خود بلکه تا حد امکان با دوستانی که نمایندگی‌شان را بر عهده دارند باید مشورت کنند. ایشان باید خود را صرفاً به عنوان ابزارهای برگزیده برای ارائه‌ای کارآمدتر و شایسته‌تر از امر الهی بدانند و هرگز گمان نبرند که زیورهای مرکزی کالبد امر بهائی بوده یا ذاتاً از دیگران از حیث توانایی یا شایستگی برترند و تنها عاملان ترویج تعالیم و اصول آن می‌باشند. باید با کمال فروتنی به مسئولیت خود نزدیک شوند و با ذهن باز، عدالت‌دوستی و حسّ بالای وظیفه‌شناسی، صداقت، تواضع، و فداکاری کامل نسبت به رفاه و منافع دوستان، امر الهی و بشریت، نه تنها اعتماد و حمایت و احترام دوستان مورد خدمتشان را جلب کنند، بلکه حرمت و محبت واقعی ایشان را نیز به دست آورند. ایشان باید در همه حال از روحیه انحصارطلبی، فضای پنهان‌کاری، سلطه‌جویی و هر نوع تعصّب و وابستگی نفسانی در رایزنی‌های خود دوری جویند. در چارچوب تدبیر عاقلانه، لازم است دوستان را از نقشه‌های خود آگاه کرده، مشکلات و نگرانی‌هایشان را با آنان در میان بگذارند و از آنان مشورت و راهنمایی بگیرند. و زمانی که لازم است به تصمیمی برسند، پس از مشورتی بی‌طرفانه، دغدغه‌مندانه و صمیمانه، باید به درگاه خداوند دعا کنند و با جدیت، اطمینان و شجاعت رأی خود را ثبت نمایند و به رأی اکثریت که حضرت ولی امرالله آن را صدای حقیقت می‌دانند و هرگز نباید مورد تردید واقع شود و باید صادقانه به اجرا درآید، پایبند بمانند. دوستان باید با جان و دل پاسخی مثبت به این صوت دهند و آن را تنها وسیله‌ای بشمارند که می‌تواند حافظ و رافع امر الهی باشد.

بیشتر دربارۀ نظم اداری بهائی بخوانید…

برای دسترسی به مقالات و منابع بیشتر درباره این موضوع می‌توانید به صفحه مقالات و منابع مراجعه فرمایید