امور جامعۀ بهائی از طریق نظامی از مؤسّسات که هر کدام دارای حیطۀ مشخّصی از اقدام هستند اداره می‌شود. منشاء این نظام، آنچه که به عنوان نظم اداری بهائی شناخته می‌شود، در آثار نازله از قلم حضرت بهاءالله موجود است. ایشان اصولی برای هدایت عملکرد این نظام وضع فرمودند، مؤسّسات آن را پایه‌گذاری کردند، حضرت عبدالبهاء را به عنوان تنها مبیّن کلام الهی منصوب فرمودند و به بیت‌ العدل ‌اعظم مرجعیّت و اختیار تفویض نمودند. حضرت عبدالبهاء، در «الواح وصایا»، نوۀ خود، حضرت شوقی افندی را به عنوان ولیّ‌امر بهائی تعیین فرمودند. حضرت ولیّ‌امرالله از ابتدای دورۀ قیادتشان، با صرف توان و نیرو برای توسعۀ نظم اداری، آن را در شکل جنینی خود تأسیس نموده و راه را برای انتخابات بیت‌ العدل‌ اعظم هموار ساختند.

امروز بیت ‌العدل ‌اعظم هیئت مرکزی حاکم بر نظم اداری است. در پرتو هدایات این مرکز است که هئیت‌های انتخابی که با عنوان محافل روحانی محلّی و محافل روحانی ملّی شناخته می‌شوند با اِعمال اختیارات تقنینی، اجرایی و قضایی به امور جامعۀ بهائی در سطوح مربوط به خود می‌پردازند. همچنین مؤسّسۀ مشاورین که یک مؤسّسۀ انتصابی متشکّل از افرادی با توان‌مندی و تجربۀ کافی است؛ تحت هدایت بیت ‌العدل ‌اعظم فعّالیّت می‌کند و بر حیات جامعۀ بهائی از سطح پایه، در میان عموم مردم، تا بالاترین سطوح بین‌المللی تأثیر می‌گذارد. اعضای مؤسّسۀ مشاورین علاوه بر ارائۀ نظرات مشورتی به محافل روحانی، مشوّق اقدام هستند؛ قوّۀ ابتکار فردی را پرورش می‌دهند و یادگیری را درجامعۀ بهائی به عنوان یک کل ارتقاء می‌بخشند.

دو مؤسّسۀ مشاورین و محافل روحانی با ایفای وظایف خود در مسئولیّت صیانت و ترویج امرالله سهیم هستند. روابط متقابل هماهنگ بین این دو مؤسّسه جریان مداوم هدایت، محبّت و تشویق را برای اعضای جامعۀ بهائی در سراسر عالم تضمین می‌نماید و تلاش‌های فردی و جمعی برای مشارکت در رفاه و سعادت اجتماع را جانی تازه می‌بخشد.

هر چند ادارۀ جنبه‌های داخلی حیات جامعۀ بهائی بسیار حائز اهمّیّت است، امّا مؤسّسات بهائی صرفاً وسیله‌ای برای این منظور نیستند. نظم اداری، قبل از هر چیز، به عنوان مجرایی در نظر گرفته می‌شود که از طریق آن روح امر جریان می‌یابد و در شیوۀ عمل خود آن نوع روابطی را جلوه‌گر می‌سازد که با نزدیک شدن بشریّت به دوران بلوغ جمعی‌اش باید اجتماع را بهم پیوند داده و تداوم بخشد.

«ساختار نظم بدیع جهانی حضرت بهاءالله که حال در بطن مؤسّسات اداری که ایشان خود بنفسه تأسیس نمودند در جنبش است، هم به عنوان الگو و هم به عنوان هستۀ آن مدنیّت جهانی عمل خواهد نمود که سرنوشت محتوم و مقدّر مردمان و ملّت‌های زمین است.» (ترجمه به مضمون)

— حضرت شوقی افندی

بیشتر بخوانیم

مجموعه صفحات این بخش به بررسی بیشتر موضوع نظم اداری بهائی می‌پردازند.

• محفل روحانی محلی

• محفل روحانی ملی

• مؤسسۀ مشاورین

• گزیده‌ای از آثار – گزیده‌ای مختصر از آثار بهائی در ارتباط با موضوع نظم اداری